Nog meer taalfouten die elke blogger maakt

taalfouten

Ruim een jaar geleden schreef ik een uitgebreid artikel over verschillende taalfouten die elke blogger (nee, schrijver) wel maakt. Zelfs ik. Sindsdien check ik mijn artikelen extra goed, maar af en toe sluipen ze er toch in. Vanwege de enorme respons op dat artikel nu een vervolg, met nog meer taalfouten die elke blogger maakt (en tips om ze te voorkomen).

Wederom een disclaimer: ik ben geen neerlandicus en pretendeer ook niet foutloos te schrijven. Mocht je mij ooit op een foutje betrappen, dan hoor ik dat juist graag! Ik vind taal gewoon erg leuk en interessant, en help je graag een beetje op weg. Foutloze teksten lezen immers het fijnst.

Eerder behandelde ik al 5 veel voorkomende fouten, mocht je dat artikel gemist hebben lees ‘m dan hier.

Te veel of teveel?

Een fout die veel voorkomt is het verkeerd gebruiken van het zelfstandig naamwoord ‘teveel’. Terwijl het eigenlijk heel simpel is: ‘een teveel’ of ‘het teveel’ gaat over een overschot, en ‘te veel’ betekent ‘meer dan nodig’. In de meeste gevallen zul je waarschijnlijk ‘te veel’ gebruiken. Klein ezelsbruggetje om je te helpen: wanneer je ‘te veel’ kan inwisselen voor ‘te weinig’ (‘Hij heeft te weinig gesport’) dan komt er een spatie na ‘te’.

contaminatie

Een contaminatie is een verhaspeling van twee woorden of uitdrukkingen met een verwante (maar dus niet dezelfde!) betekenis. Stiekem vind ik dit best een leuke fout, want er ontstaan altijd grappige nieuwe woorden en uitdrukkingen door. Vaak heeft iedereen toch wel door wat je bedoelt (en daarom valt het ook niet altijd op als fout).

Mijn vader heeft bijvoorbeeld wel eens gezegd dat iets er ‘met kop en schotel boven uitstak’. Hij bedoelde natuurlijk met kop en schouders. Veel voorkomende contaminaties zijn: duur kosten (iets kost veel/iets is duur), zoiets dergelijks (iets dergelijks/zoiets), uittesten (uitproberen/testen), als … zijnde (als …/… zijnde), en overnieuw (over doen/opnieuw).

Grappig genoeg zijn er inmiddels ook geaccepteerde contaminaties. Deze contaminaties worden zo veel gemaakt, dat ze niet meer als fout worden beschouwd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: bekritiseren (beoordelen/kritiseren), over het algemeen (over het geheel/in het algemeen), verzenden (versturen/zenden), en uitprinten (uitdraaien/printen).

taalfouten

Hoofdlettergebruik

Op Youtube lijkt het eerder de regel dan de uitzondering: hele titels in hoofdletters. Nou moet ik mezelf gelijk even indekken, aangezien mijn koppen ook in hoofdletters zijn (ha!); dit lettertype (Montserrat) is een ‘all caps’ lettertype. Bewust overmatig hoofdlettergebruik is storend, vooral als het wordt gedaan om aandacht te trekken.

Naast een volledige zin in hoofdletters, is ook een titel waarvan Elk Woord Met Een Hoofdletter Begint onjuist. In een lopende tekst krijgt een titel van bijvoorbeeld een boek of film alleen het eerste woord een hoofdletter, ook wanneer de titel begint met een lidwoord (bijvoorbeeld: De aanslag). Andere woorden in de titel krijgen alleen een hoofdletter aan het begin van het woord als ze die op grond van andere spellingregels hebben: De beklimming van de Mont Ventoux.

In het Engels krijgt elk woord uit de titel (op lidwoorden en voorzetsels na) een hoofdletter (The Cather in the Rye). In het Nederlands doen we dit dus niet, zelfs bij het overnemen van een Engelse titel hoort dit binnen de Nederlandse taal niet. De titel van The catcher in the rye schrijf je in een lopende tekst dus gewoon zo!

Het koppelteken (-)

In het vorige deel behandelde ik al overmatig spatiegebruik. Wanneer je twijfelt over een spatie kun je ‘m beter weglaten, maar er zijn uitzonderingen! Soms ontstaat er bijvoorbeeld een gek woord door klinkerbotsing. In dat geval gebruiken we een streepje – (het koppelteken). Je gebruikt het koppelteken in de volgende situaties:

  • In geval van klinkerbotsing: zee-egel, media-aandacht, camera-instelling, diploma-uitreiking, soja-extract
  • Tussen gelijkwaardige delen: woon-werkverkeer, hotel-restaurant, zwart-wit, cultureel-maatschappelijk
  • In een samenstelling met een bijzondere voor- of nabepaling (niet-, non-, ex-, bijna-, assistent-, de hele lijst vind je hier): ex-vriend, oud-burgemeester, niet-roker
  • In samengestelde aardrijkskundige namen: Oost-Vlaanderen, Zuid-Frankrijk, Oost-Europees
  • In samenstellingen van letters en cijfers: 5-0-overwinning, g-sleutel, $-teken
  • Bij vaste woordgroepen: een kant-en-klaar, een kruidje-roer-mij-niet, mond-op-mond, doe-het-zelf

Dit streepje is een lastige, want er zijn zoveel verschillende regels. Daarbij zijn de vaste woordgroepen gewoon uitdrukkingen die je moet kennen om te weten dat je ze met een koppelteken schrijft. Bovendien wordt het koppelteken ook gebruikt als afbreekstreepje, lekker verwarrend!

Mijn advies is om samenstellingen bij twijfel aan elkaar te schrijven, de meeste ‘streepgevallen’ zoals bij klinkerbotsingen en aardrijkskundige namen gaan vaak toch al goed.

taalfouten

Kaweco vulpennen en Paper Republic boekjes

Een schrijver is natuurlijk nergens zonder goed schrijfwaar. Op de foto’s zie je mijn Kawecovulpen en notitieboekje van Paper Republic, deze kreeg ik onlangs toegestuurd. In mijn artikel over schrijftips zag je al een Kawecovulpen voorbij komen, dit was namelijk al mijn favoriete pen. Naast het bloggen schrijf ik nog steeds veel met pen en papier, en met een vulpen voelt dat nog net even wat specialer. Deze vulpen van Kaweco is heel klein en licht, en daardoor perfect om altijd en overal mee naartoe te nemen.

De mooie leren covers van Paper Republic kende ik nog niet. Dit zijn stevige leren hoesjes die je kunt vullen met notitieboekjes. Je schuift ze zo onder het elastiek, wanneer je boekje vol is wissel je ‘m voor een nieuwe. Zelf heb ik er nu twee boekjes inzitten; een met lijntjespapier en een blanco boekje. Handig voor al mijn krabbels en doodles onderweg.

Ik hoop dat ik jullie weer een beetje geholpen zijn. Het is altijd even spannend om dit soort artikelen online te gooien, omdat ik natuurlijk ook niet foutloos schrijf ;-). Zie dit dus niet als een kritisch bericht, maar gewoon als een leuk ‘ophaal lesje’.

Leuke blog? Geef 'm een 💚

Dit bericht heeft 29 reacties

  1. Truusje

    Leuk artikel! Een taalfout die mij de laatste tijd heel erg opvalt gaat over het werkwoord willen. Ik lees overal steeds hij wilt in plaats van hij wil. Heel gek, het viel me eerder nooit zo op en nu opeens zie ik het overal. Alsof die fout steeds vaker gemaakt wordt tegenwoordig.

    1. jantine

      Dat is mij inderdaad ook opgevallen!

  2. Veerlez

    Wat een heerlijk artikel, ik maak mij veels te veel schuldig aan spelfouten, een goede check, thx!

  3. Esther

    Wat een leuk en vooral interessant artikel! Van die regel dat je Engelse titels in het Nederlands zonder hoofdletters moet schrijven, was ik nog niet op de hoogte. Ik wist wel dat je lidwoorden en voorzetsels in een titel met kleine letters hoort te schrijven, maar ik heb altijd gedacht dat zelfstandige naamwoorden verplicht met een hoofdletter moeten worden geschreven, ongeacht het feit of het om een Engelse of Nederlandse titel gaat. Goed om te weten dat dit officieel dus onjuist is!

    1. Ik wist het ook niet! Stiekem vind ik bij titels hoofdletters wel mooier staan. Maar dat komt waarschijnlijk omdat ik onbewust beïnvloed ben door de vele Engelse teksten die ik lees.

  4. Yvonne

    Fijn artikel. Klein taalfoutje; het is havo en niet HAVO. ;) Toevallig dat ik dit weet, want naar mijn idee is mijn schrijftaal de laatste jaren erg achteruit gegaan.

    1. Haha ja dom! Die fout maak ik nog steeds wel eens. Overigens was ‘ie sowieso fout; blijkbaar heeft ‘havoleerling’ geen koppelteken nodig omdat we havo als een woord uitspreken, en niet als een afkorting (haa-aa-vee-oo). Weer wat geleerd!

  5. Mariet

    Heel leuk artikel! Ik ben ook dol op (de Nederlandse) taal en het gebruik ervan. :-) taal- en spellinglessen vind ik het allerleukste van mijn werk in het onderwijs!
    Ik zie ook een foutje in je tekst trouwens: in de eerste alinea van contaminatie staat bedoelt maar dat moet bedoeld zijn (voltooid deelwoord). (Ja toch? Ik ga dan ook weer twijfelen haha!)

    1. Ah ja dat lijkt me ook echt leuk! Bedoelt klopt daar met een ‘t’, het is namelijk geen verleden tijd maar tegenwoordige tijd (‘iedereen heeft door wat je bedoelt’). Maar je houdt me scherp, thanks! ;-)

  6. Nena

    Ik weet van mezelf dat ik veel fouten maak met ‘dat’ en ‘wat’ in de zin van ‘iets wat’ of ‘iets dat’. ik kreeg er ooit een opmerking over toen ik een thesis had geschreven en ondertussen zie ik het verschil nog steeds niet haha :’)

    1. Ja, die fout maak ik ook nog veel hoor! Ik heb deze behandeld in het eerste stuk, maar de enige regel die ik heb onthouden is dat na ‘iets’ altijd wat komt, en ook bij een overtreffende trap. ‘Gelukkig’ is dit wel een fout die veel mensen niet doorhebben, dus dan valt het niet zo op ;-).

  7. Annelore

    Leuk artikel! Op de middelbare school vond ik spellinglessen altijd ontzettend vervelend, maar juist nu vind ik het belangrijk om zo min mogelijk spelfouten te maken. Je komt toch meteen een stuk slimmer over zo, haha ;)

  8. britt

    Hey dat van die contaminatie is best tof dat wist ik niet, haha. Geen idee dat verzenden zo eentje was, wow, ik ga dit opslaan, zot handig!

  9. Lisette

    Ehm… ‘wederom weer’…. en ‘ik hoop dat ik jullie weer een beetje op weg geholpen zijn’….?

    :) Goed artikel hoor!

    1. Lisette

      Dat laatste kwam er wat cynisch uit op schrift, maar was oprecht bedoeld hoor:)

  10. Ik erger mij altijd het meest aan dt-fouten. Daar kan ik mij echt enorm aan storen en als het te vaak voorkomt bij een bepaalde blogger, vind ik dat zelfs een reden om die blog niet meer te volgen. Dan zie ik alleen nog maar de fouten ipv de inhoud… Ja, ik ben een taalnazi ;)
    Trouwens, in het Belgisch Nederlands is bekritiseren wel een volkomen juist woord. Is dat in het Nederlands van Nederland fout?

    1. Inmiddels is bekritiseren gewoon goed Nederlands, maar het is dus ontstaan vanuit een contaminatie en was in eerste instantie blijkbaar fout! Dat wist ik ook niet, ik gebruik altijd bekritiseren (en nooit kritiseren).

  11. Joëlle

    Nuttige blogpost! Vooral die contaminaties zijn grappig, dan zie je hoe taal verandert en hoe bepaalde woorden en zinnen na verloop van tijd gangbaar worden. Ik vroeg me alleen wel af: hoort er geen streepje te staan bij Kaweco-vulpen, omdat het hier om een samenstelling gaat, of schrijf je het los vanwege de merknaam?

    1. Dat is een goeie! Ik dacht dat het los moest vanwege de merknaam, maar heb het even opgezocht. Zowel Kaweco-vulpen en Kawecovulpen zijn goed, al wordt voorkeur gegeven aan de laatste variant. Ga het gelijk even aanpassen dus ;-)

  12. Henrieke

    Wat een leuk artikel! Wat je schrijft over titels wist ik niet en daar heb ik ook nogal eens ruzie mee (ik bedoel dat ik er dan lang over moet nadenken).
    Die koppeltekens ben ik toevallig gisteren mee bezig geweest, ik was een stuk tekst aan het nalezen en wou er ook even meer van weten.

    Vandaag las ik in een blog dat iemand iets was wezen doen. Gelukkig lees ik dit niet zo vaak meer de laatste tijd. :-)

  13. Eva

    Ik ben echt de koning van de contaminaties, Joppe heeft er zelfs een eigen blog over gestart met alle rare dingen die ik gezegd heb door dingen bij elkaar te voegen. Afleren lukt ook niet meer vrees ik ;)

  14. Mylene

    Ik vind dit zo leuk om te lezen! Meer van dit soort posts pleaseeeee :D

  15. Jacintha

    Er staat ‘The Cather in the Rye’. Dat moet toch ‘catcher’ zijn?

Geef een reactie