Ik twijfelde even of ik hier over wilde bloggen, want het voelt een beetje privé. Tegelijkertijd is iedereen wel eens onzeker dus is het onzinnig om me hiervoor te schamen. Ik hoop dat ik door over mijn angsten en onzekerheden te bloggen wat herkenning kan bieden. Misschien geeft het je een zetje in de juiste richting.
Angst in cijfers
Allereerst: hoe vervelend ook, het is heel normaal om je wel eens onzeker of angstig te voelen. In principe is angst een normale, gezonde en soms zelfs levensbeschermende reactie. Het brengt je lichaam in alarmtoestand waardoor het zich voorbereidt om je te verdedigen tegen gevaren (meestal de flight or fight reactie). Wanneer je angst echter langer aanhoudt is dit niet normaal, en is er sprake van een angststoornis.
In zowel Nederland als Vlaanderen heeft 1 op 8 mensen last van een angststoornis. Vrij hoge cijfers vind ik, want hoe vaak hoor je hier iemand over? Dat is dan ook gelijk het grootste probleem: er heerst een enorm taboe rondom paniek en angst. Mensen schamen zich zo erg voor hun angsten dat ze liever kapot gaan van de angst, dan dat ze om hulp durven te vragen. Heel verdrietig eigenlijk.
Mijn angsten en onzekerheden
Zelf was ik als kind nooit echt angstig aangelegd. Tuurlijk had ik mijn onzekerheden (vooral als tiener), maar wie niet. Mijn eerste ervaring met echte angstgevoelens dateren uit de derde klas van de middelbareschool. Wiskunde was mijn slechtste vak en vaak snapte ik na 3 keer om hulp vragen de opdracht nog niet. Waardoor ik maar mijn mond hield, want nog eens om hulp vragen durfde ik niet. Ik kon wel studeren voor een toets, maar meestal haalde ik alsnog een 3 op 10. Uiteindelijk concludeerde ik dan dat ik in plaats van studeren beter iets leuks kon doen met mijn tijd, als het eindresultaat toch hetzelfde zou zijn: een dikke onvoldoende. Zo ontstond dus mijn faalangst, wat zich uitte in passieve vorm. In plaats van extra hard te werken deed ik juist helemaal niks meer.
Hoe dit is afgelopen? M’n ouders regelden uiteindelijk extra bijles voor me, waardoor ik me niet bezwaard voelde om meer dan 3 keer om dezelfde uitleg te vragen. Voor mijn eindexamen wiskunde haalde ik zelfs een 6,1! Daarna heb ik lekker nooit meer iets met wiskunde gedaan, al droom ik nog zeker enkele keren per jaar dat ik een wiskundetoets heb waar ik niet goed voor ben voorbereid… de horror.
Verschillende soorten faalangsten
Ik heb dus vooral last van faalangst, en dan in het bijzonder cognitieve faalangst, waarbij je vooral twijfelt aan je eigen kennis en expertise. Een bekend onderdeel daarvan is het ‘Impostor Syndrome’ (het bedriegerssyndroom op z’n Nederlands), waarbij mensen ondanks externe bewijzen van hun competentie (het behalen van een diploma, een promotie maken) overtuigd zijn dat ze bedriegers zijn en hun succes niet verdienen.
Daarnaast zijn er nog 2 andere vormen van faalangst: sociale faalangst en motorische faalangst. Bij sociale faalangst ervaar je vooral angst om afgewezen te worden door de sociale kring waartoe je graag wil behoren. Mensen zijn kuddedieren; niemand wordt graag buitengesloten. Maar met sociale faalangst ben je echt bang om afgewezen te worden of om negatief beoordeeld te worden. Bij motorische faalangst ben je vooral bang om in motorische taken te falen. Denk aan fitnessoefeningen correct doen in de sportschool, maar ook angst voor rijlessen (yep, guilty!) zijn hier een voorbeeld van.
Waar komt die angst vandaan?
Een van de belangrijkste redenen voor faalangst is een laag zelfbeeld. Je bent er bijvoorbeeld van overtuigd dat je gaat falen en als dat dan gebeurt, schrijf je het falen aan jezelf toe Een andere belangrijke reden voor faalangst is een te zware druk. Ik denk dat elke millennial zich hier wel in kan vinden, tegenwoordig is de druk om een perfect en volmaakt leven te leiden erg hoog. Je vergelijkt je leven makkelijk met dat van leeftijdsgenoten op social media, waardoor die druk alleen maar toeneemt.
Faalangst kan zich ook beperken tot bepaalde aspecten: zo kan je hele erge sociale faalangst hebben maar totaal geen probleem hebben met autorijden of presenteren voor een grote groep. Het beeld dat mensen met faalangst onzekere, zielige hoopjes mens zijn klopt naar mijn idee dan ook niet.
Hoe kom je er vanaf?
Uiteindelijk is faalangst iets wat tussen je oren zit. Je hebt het jezelf ‘aangepraat’, je zult het dus ook zelf weer uit je hoofd moeten krijgen. Er is een voordeel: het feit dat je jezelf kunt doen laten geloven dat je een nietsnut bent, is hét bewijs dat je jezelf ook kunt laten geloven dat je er wél toe doet. Helaas is het in werkelijkheid niet zo makkelijk. Er zijn een heleboel zelfhulpboeken geschreven over faalangst. Ik heb ‘Ja maar, wat als alles lukt?‘ en ‘Zeg me dat ik oke ben‘ toegevoegd aan mijn ‘to read lijstje’, maar ik heb niet altijd even veel geduld om hier de tijd voor te nemen.
Daarom heb ik zelf de stap genomen om (weer) in therapie te gaan in 2021. Het is zo zonde dat mijn faalangst mij afremt en soms zelfs dingen ontneemt. In 2021 wil ik weer de regie over mijn leven terug krijgen en hoop ik eindelijk mijn rijbewijs te kunnen halen. Het klinkt misschien gek, maar ik heb echt zin om in therapie te gaan. Ik weet dat ook hier een taboe op rust (en ik merk zelfs dat dit taboe in België nog groter is dan in Nederland), maar ik zie het echt als een investering in mezelf. Ik ben er zelfs trots op!
Toen ik dit afgelopen week op Instagram deelde kreeg ik heel veel reacties. Ze motiveerden me om deze blog te schrijven, want blijkbaar is het een onderwerp waar veel mensen mee zitten, maar waar niet veel over gepraat wordt. Ik hoop hier de komende tijd wat meer over te kunnen gaan delen, om het zo ook uit de taboesfeer te halen. Ik start wel pas in februari met therapie en weet niet in hoeverre ik persoonlijke details wil of kan delen, maar er zullen vast bruikbare algemene tips uit deze gesprekken komen die ik met jullie kan delen.
To be continued..
In de tussentijd kan ik misschien af en toe wat tips en ervaringen delen, interessante boeken of cursussen of persoonlijke ervaringen van anderen. Laat dus zeker een berichtje achter als je zelf ook last hebt van (faal)angst, of als je goede (lees)tips hebt. Ik hoop met deze blog(s) het fenomeen wat te normalizeren! Voor nu sluit ik deze blog af met een blog die ik bijna 5 jaar geleden schreef, over het voldoen aan (andermans) verwachtingen. Sluit denk ik mooi aan bij dit onderwerp. Bedankt voor het lezen!
Dit bericht heeft 21 reacties
Ik vind het keigoed dat je er over schrijft want ik denk dat heel veel mensen last hebben van angsten (we zaten in de webinar waar ik het over had met bijna 180 mensen bvb) maar dat het echt wat taboe is. Ik schreef zelf een hele tijd geleden ook een stuk over mijn angsten en ik weet nu dat ik zelf vooral last heb van sociale angst.
Het zit inderdaad in ons hoofd maar het is moeilijk om het er weer uit te krijgen ja. Maar moeilijk gaat ook he :) ben alleszins benieuwd naar je hulpverleningstraject!
Ja ik deed even een kleine research voordat ik deze blog schreef en ik schrok gewoon van de aantallen. Nu zal corona ook wel een belangijke trigger zijn voor veel mensen, maar toch.
Dit is zo. mega. herkenbaar. voor mij.. Jeetje.. Ik was vroeger al angstig. Dan lag ik met zweetaanvallen in bed en kon ik echt niet slapen. Als 7-jarig meisje schreef de dokter al melatonine voor mij voor.. Ik lag alleen maar te piekeren – bang dat de wereld ineens zou stoppen met draaien en/of dat ik (of iemand die ik lief had) dood zou gaan. Die angsten zijn er altijd nog, al is het in mindere mate. Wel ben ik praktisch voor alles bang. Autorijden, vliegen, grote mensenmenigtes, in bikini lopen, ziek worden en inderdaad het “Ik kan dit helemaal niet goed – andere mensen zijn 10000 keer beter, leuker of knapper dan ik – wanneer komt het moment dat ze dat in gaan zien?”. Het remt mij in veel dingen, maar het is nog niet ZO storend dat ik denk: “Oke, nu moet ik de stap zetten”. Al zet dit me wel aan het denken, of een heel goede manier. Ik gun het jou onwijs om er vanaf te komen of er in ieder geval beter mee om te kunnen gaan in de toekomst <3 Ik hoop dat je je door mijn reactie iets minder schaamt en je iets minder alleen voelt 'in dit'. Liefs!
Het gekke is dus dat ik helemaal niet zo angstig ben aangelegd, of ja: veel ‘bekende angsten’ zoals angst voor spinnen, vliegen of de dood heb ik helemaal niet. Overigens vind ik het ergens wel heftig dat je zelf nog niet het idee hebt dat je stappen moet ondernemen. Ik wil je nergens toe pushen, doe alles vooral op jouw tempo en jouw manier, maar weet wel dat het niet normaal is om zo angstig te zijn voor dingen en dat je dat niet per se hoeft te accepteren :-) Er is geen minimale hoeveelheid aan angst die je moet hebben voordat je er hulp voor mag zoeken! Tegelijkertijd kost zo’n traject ook energie en als je daar geen behoefte aan hebt is dat natuurlijk ook prima.
Dat is helemaal waar. Ik ben op zich zelf ook wel echt stappen aan het zetten binnen die angsten. Ik vlieg wel (nog) gewoon -ja, nu natuurlijk niet, hihi- en heb een boek gelezen over vliegangst, ik stapte afgelopen zondag nog in de auto om te oefenen en ben en blijf ook altijd bezig met ‘moedig zijn’. Maar, er zijn inderdaad ook angsten die echt door een laag zelfbeeld komen. Daar zou ik wel heel graag wat aan willen doen. Maar, na meerdere jaren verschillende soorten therapie weet ik nu niet meer zo goed wat het beste bij mij past. Ik heb laatst gekeken naar haptonomie, omdat dat lichaam en geest verbindt en anders is dan het pure cognitieve, maar vanwege corona en alle drukte met mijn nieuwe baan voelde dat toch niet helemaal als het juiste moment. Maar, je hebt zeker gelijk. Lief dat je dat toch even zegt. Ik knoop het in mijn oren (:
Wat een mooie blog heb je geschreven, goed dat je hier aandacht aan geeft!
Wat is dat toch met die wiskundedromen! Ik had ook problemen met wiskunde – en droom ook jaren later nog over dat ik een wiskunde-examen moet doen en niet voorbereid ben. Word soms dan ook wakker door dat gevoel van pure paniek, haha. Mooi je blog en mooi dat je deze stappen zet!
Haha oh nee! Ik word dan inderdaad ook steeds paniekeriger in m’n droom, probeer dan nog aantekeningen van studiegenoten te krijgen etc.. uiteindelijk word ik dan ook van paniek wakker, de opluchting die je dan voelt omdat het slechts een droom (of eerder een nachtmerrie haha) was.. wow. Zo blij dat ik nooit meer wiskundetoetsen hoef te maken haha!
Jep, hier ook iemand met (een) faalangst(verleden). Supercomplex ook, want de combinatie van een laag zelfbeeld en enorm kritisch zijn op mezelf met tegelijkertijd de droom volgen om zangeres en actrice te worden en constant beoordeeld te worden, was niet echt een handige.
Gelukkig is het goed gekomen, ik denk vooral door gewoon ouder en wijzer te worden, maar ook omdat ik inmiddels zelf ook heel veel zangleerlingen met faalangst heb geholpen. Omdat het probleem dan niet van mijzelf was, was ik extra gemotiveerd om het op te lossen en creëerde daarmee ook handvatten voor mezelf. Superfijn.
Waar ik nu voornamelijk mee worstel qua faalangst is ‘of ik wel een goed genoeg mens ben’: ik voel me dan bijvoorbeeld schuldig als ik een adventskalender koop, terwijl ik de dag daarvoor een zwerver zag in de stad. Of ik veroordeel mezelf omdat ik soms besluit een dag niet te lezen over racisme of activisme of andere – in mijn beleving – ingewikkelde zaken.
Ik heb nog een podcasttip: de Omdenken-podcast. Niet specifiek gericht op faalangst, maar eigenlijk wel een onderwerp wat er vaak in terugkomt. Het gaat best diep, maar er zit ook veel humor in en dat maakt het lekker om te luisteren!
Wat fijn dat je nu je eigen ervaring kan inzetten om anderen te helpen! Thanks ook voor je podcast-tip, goede voor als ik geen zin heb om te lezen ;-)
Ah, ik heb hier ook al een paar keer over geschreven en vond dat ook best spannend om te delen! Maar uiteindelijk is het fijn om reacties van herkenning te krijgen, dan voel je je wat minder alleen. Merkte ik, althans. Ik ben wél angstig aangelegd en heb mijzelf in de afgelopen jaren allerlei angsten aangepraat. De grootste? Rij-angst. Ik durfde de weg niet meer op. Samen met mijn psycholoog heb ik die angst weten te overwinnen, maar helaas kwam er een nieuwe voor in de plaats: spreken voor mensen. Dat is heel onhandig gezien mijn werk en mijn hobby’s (muziektheater), dus die moet ik nu weer zien aan te pakken. Ik weet zeker dat het goed gaat komen, maar het is telkens wel een flinke kluif om mee bezig te zijn merk ik.
Ik ben bijna een beetje in shock door de enorme vloedgolf van reacties haha, zoveel mensen die in het zelfde schuitje zitten. Ik vind het wel fijn om te lezen dat jij zelfs je rij-angst hebt weten te overwinnen, dat geeft moed. Wel vervelend dat je een nieuwe angst hebt gekregen, knap dat je blijft volhouden!
Faalangst is mij ook niet onbekend. Voornamlelijk ontstaan uit te weinig begrip voor dyslexie en te hoge (verplichte) verwachtingen van mijn ouders. Maar ondertussen heb ik op mijn eigen tempo veel geleerd en ook mijn faalangst grotendeels afgeschud. Natuurlijk denk ik nog wel eens niet goed genoeg te zijn. Maar eigenlijk weet ik ondertussen, dat ik “alles” kan bereiken, als ik maar wil. Ook denk ik dat het schoolsysteem in Nederland niet werkelijk een bijdrage levert om faalangst te voorkomen. Zoals men alleen maar aan de cijfers wordt gemeten, en er geen tijd voor echte ondersteuning is….
Wat knap dat je hier zelf uit bent gekomen!
Wat een fijne blog! Ik sluit me aan bij wat je in de intro zegt – ik denk dat het heel goed is om op zo’n platform zoiets te delen, want ik herken me hier zeker in (alleen al die wiskunde- en rijangst), en anderen vast ook. Het lastige is dan wel dat het ook privé is, en je niet altijd alles wilt delen.
En super goed dat je daarvoor weer in therapie gaat! Ik ben zelf onlangs begonnen met therapie voor een sociale angststoornis en zelfbeeld, en merk nu al hoeveel het me helpt, ook al is het vaak ook confronterend of eng. Want ik vergeet soms wel eens dat je in therapie juist je angsten onder ogen moet komen ;) ik ben benieuwd naar je komende blogs hierover!
Haha ja ik ben me wel bewust dat exposure een belangrijk onderdeel is van therapie, maar ik snak gewoon zo erg naar weer mijn eigen leven terug hebben. Ik vind het soms ook ingewikkeld dat ik op bepaalde aspecten zo zelfverzekerd kan zijn en zoveel schijt kan hebben, en op andere vlakken dan weer zo angstig. Het geeft echt een error in mijn hoofd. Fijn dat jij de weg naar therapie ook hebt gevonden en dat het helpt! Ik hoop over een tijdje hetzelfde te kunnen zeggen :-)
Wat goed dat je hierover schrijft. Ik merk zelf dat faalangst/perfectionisme mij in de weg staat om nieuwe dingen te proberen. Daardoor heb ik precies 0 hobbies (op lezen na – daar kan niets fout aan gaan haha), best saai in coronatijd. En dat terwijl ik toch echt graag nieuwe dingen zou willen proberen en ik verder wel een heel ondernemend persoon ben. Ik kan mezelf er gewoon écht niet toe zetten.
Hoe ben je bij therapie terecht gekomen, als ik vragen mag? Ga je eerst naar de huisarts en verwijst die je dan door of zo? Als ik jou verhaal zo lees, dan denk ik dat therapie mijn leven misschien ook een stukje makkelijker zou kunnen maken. :)
In Nederland moet je volgens mij nog steeds naar de huisarts voor een doorverwijzing. In België kun je gewoon zelf een afspraak maken bij een psycholoog. Dit wordt niet echt vergoed (ik geloof dat ik 10 x €10 mag declareren), maar een consult is in België wel een stuk goedkoper dan in Nederland (€50-60). Ik zie het als een investering in mezelf en vind het dat zeker waard!
Ik heb dus gewoon wat rondgevraagd, ben gaan googlen en heb maar gewoon een afspraak gemaakt. Of het echt een match gaat zijn is natuurlijk afwachten!
Heel fijn dat je hierover schrijft en vooral heel herkenbaar ook! Ik had in mijn tienerjaren ook veel last van faalangst. Ik ging dan juist extra hard werken voor school en besteedde uren aan studeren om vervolgens tijdens een test of examen alles weer te vergeten, puur van de stress! Uiteindelijk bood mijn middelbare school me therapie aan en dat heeft me heel erg geholpen. En hoewel die faalangst zo nu en dan nog eens de kop op steekt, heb ik nu wel de handvaten om er iets aan te doen en te geloven in mezelf dat ik eender wat kan. Ik hoop dat die therapie voor jou net zo’n wonderen doet!
Oh dan heb jij dus precies het tegenovergestelde van wat ik heb: actieve faalangst i.p.v. passieve faalangst. Lijkt me ook wel stressvol. Wat goed dat jouw school tijdig ingreep en fijn dat therapie bij jou geholpen heeft. Dat geeft me hoop!
Zo goed dat je hierover schrijft! Faalangst herken ik wel. Vooral vroeger op school had ik er heel erg veel last van, nu ik eigen baas ben niet meer zoveel. Maar ik ben wel heel perfectionistisch en dat remt me soms wel een beetje af.. Heb ik urenlang aan iets gewerkt, waar ik heel enthousiast aan begon en dan denk ik opeens ‘dit is het niet.’ Zo frustrerend!